Familie Vromen-Kannewasser

Op 20 april 2021 zijn op het adres Bierstraat 2 in Lochem vier Stolpersteine gelegd voor:

Salomon Joseph Vromen (47 jaar), omgebracht op 31 maart 1942 in Midden-Europa
Mietje Vromen-Kannewasser (49 jaar), vermoord op 5 november 1942 in Auschwitz
Jansje Josephine Vromen (17 jaar), vermoord op 5 november 1942 in Auschwitz
Sander Vromen (15 jaar), vermoord op 5 november 1942 in Auschwitz

Het pand en zijn bewoners

Dit pand met de trapgevel werd in 1638 gebouwd als ‘Richterhuis’, huis van de Lochemse rechtspraak. Tevens heeft het gefungeerd als huis van lening, ook wel het ‘Huis van de Spaarbank’ genoemd. In de oorlog was er een winkel in manufacturen, hoeden en beddengoed gevestigd en werd het bewoond door de familie Vromen.

Het gezin bestond uit Salomon Joseph Vromen (47 jaar), Mietje Vromen-Kannewasser (49 jaar), Jansje Josephine Vromen (17 jaar) en Sander Vromen (15 jaar).

Al in 1750 was er in Lochem sprake van een familie Vromen. Dat heeft geduurd tot 1967 toen het laatste familielid met deze naam Lochem verliet. Op de Joodse begraafplaats zijn diverse leden van de familie begraven.

Mevrouw Lientje Brinkman was 91 jaar oud toen ze aanwezig was bij het leggen van de struikelstenen voor dit gezin. Haar moeder was in de oorlog huishoudelijke hulp van de familie. Lientje – die inmiddels is overleden – was bevriend met Sander. Zij kwam destijds regelmatig bij de familie over de vloer. Wat zich toen heeft afgespeeld, stond haar nog helder voor de geest.

’s Morgens bracht zij Sander altijd naar de bushalte op de Tramstraat. Hij ging namelijk met de bus naar de Joodse school in Deventer, omdat die in Lochem gesloten was.

Op een morgen in oktober 1942 trof Lientje Sander niet thuis. Hij bleek die nacht met vader, moeder en zus ‘…als beesten op een open vrachtwagen’ te zijn gesmeten en weggevoerd.

Het toeval wil dat Lientje in 1946 in het pand kwam te wonen en vanuit dit adres, Bierstraat 2, in 1955 is getrouwd.

Vanuit Westerbork

Op 2 november 1942 werd het gezin Vromen vanuit Westerbork op transport gesteld naar Auschwitz. Onderweg werden 260 jongens en mannen tussen 15 en 50 jaar gedwongen om de trein te verlaten om als dwangarbeiders tewerkgesteld te worden in de omliggende satellietkampen van Auschwitz. Waarschijnlijk was Salomon Joseph Vromen één van hen; hij is uiteindelijk ergens in Midden-Europa op 31 maart 1943 om het leven gekomen.

Degenen die in de trein achterbleven, waaronder Mietje Vromen-Kannewasser en haar kinderen Jansje en Sander, werden verder naar Auschwitz vervoerd en arriveerden daar op 5 november 1942 waar ze na aankomst onmiddellijk in de gaskamer werden vermoord.

Na de oorlog kwam Bierstraat 2 in handen van de gemeente. Aanvankelijk gaf het onderdak aan een gezin. Daarna deed het dienst als behuizing voor de openbare bibliotheek, werd het ingericht als raadszaal voor de gemeente Lochem en werden er gemeenteraadsvergaderingen gehouden. Nu is er een restaurant in gevestigd, het ‘Raedthuys’.