De hoedendoos van Breekveldt
De zijden hoge hoed is al lang uit ons straatbeeld verdwenen en ook bij bruiloften of begrafenissen is hij niet meer te zien. Daarmee is zo’n ‘hoge zije’ op zichzelf al erfgoed dat past in een historische collectie. Maar nog trotser zijn wij op de bijbehorende hoedendoos van de firma Breekveldt aan het Kerkplein in Lochem.
Kerkplein
Jan Hendrik Breekveldt had sinds 1892 een winkel in hoeden en petten aan de Bagijnestraat 29. Dat is het laatste pand aan die straat aan de kant van de Molenstraat; tegenwoordig maakt het deel uit van Tante Pos.
De winkelpui geeft rechtstreeks zicht op het stukje Markt ten noorden van de Gudulakerk dat lang werd aangeduid als (Kleine) Kerkplein en voor een middenstander klonk dat als adres ongetwijfeld veel interessanter dan Bagijnestraat.
Hoeden en petten
Jan Hendrik stamde uit een familie van hoeden- en pettenmakers. Zijn vader Frederik had zich in 1871 met datzelfde ambacht vanuit Scherpenzeel aan ‘t Ei in Lochem gevestigd en diens broer Gijsbertus had hetzelfde gedaan in Winterwijk. Jan Hendrik was Frederiks oudste zoon en zijn moeder was na haar vierde kind overleden. Frederik bracht behalve de kinderen uit zijn eerste huwelijk ook nog twee kinderen bij zijn tweede vrouw Jannigje de Koning mee naar Lochem en daar kregen zij er nog zeker zeven bij.
Middenstanders
Veel van die kinderen werden middenstandsondernemers in het vooroorlogse Lochem. Zo nam zoon Jan Hendrik in 1892 de hoeden- en pettenzaak van zijn vader over en verplaatste die naar de Bagijnestraat. Vader Frederik begon daarop een kruidenierswinkel aan de Walderstraat 25; zijn zoon Wilhelm hielp hem daarbij en nam de winkel over nadat vader in 1922 overleed. Zoon Gijsbert was ook kruidenier; zijn zaak was aan de Walderstraat 28/30. Zoon Frederik Willem was kleermaker en woonde op de Wilhelminalaan. En jongste dochter Sophia trouwde kleermaker Albert Evers die zijn atelier in 1937 overbracht naar Bagijnestraat 29. Sophia’s dertig jaar oudere halfbroer Jan Hendrik had zijn hoedenwinkel daar gesloten en overleed zelf in 1939.
Sophia woonde nog lang op Bagijnestraat 29, ook nadat haar zoon (Evert) Jan en zijn gezin bij haar kwamen wonen. Die zoon Jan Evers was meubelmaker en restaureerde bijvoorbeeld antieke meubels voor antiquair Nijstad in diens magazijn-werkplaats op nummer 25/27. Sophia Breekveldt overleed in 1970.
Een raadsel?
In ons beeldarchief bevindt zich een foto waarop, volgens het bijschrift, Frederik en Martinus Breekveldt voor de winkel van hun vader zijn geportretteerd. Wij hebben echter alleen kunnen vinden dat Jan Hendrik op zijn 37e is getrouwd met de negen jaar oudere Fenneke Beek. Van kinderen is nergens sprake. De oplossing: Fredrik en Martinus Jacobus zijn de zoons van Wilhelm Breekveldt en staan dus voor de winkel van hun (half-)oom.
